De kortste, donkerste dag van het jaar is geweest en dat betekent – joepie! – dat één van mijn lievelingsperiodes van het jaar is aangebroken. Ik hou ook ontzettend van de vrolijkheid van de voorzomer en van de prachtige kleurschakeringen van de herfst, maar deze periode (zo rond de feestdagen) is toch echt mijn absolute favoriet. Niet vanwege de grauwe dagen met een staalgrijze lucht waarop het constant lijkt te schemeren. Niet vanwege de irritante liedjes op de radio of de soms toch wat verplichte gezelligheid met kerst. Wat ik zo heerlijk vind aan deze periode, is de staat van mijmering waarin ik terechtkom. Ieder jaar neem ik in de dagen rond kerst en Oud & Nieuw een weekje vrij en trek ik me terug in mijn verrukkelijke bubbel van reflectie en bezinning. Met mijn stapel dagboeken om me heen en gewapend met een notitieblokje en een pen, ga ik er ieder jaar weer even goed voor zitten: mijn terugblik op het jaar.

Mijn eindejaarsbeschouwing

Doorgaans rennen, vliegen en hollen we in sneltreinvaart door de weken. De dagen vliegen voorbij en de tijd lijkt ieder jaar alleen maar sneller te gaan. Soms heb ik het gevoel dat het meeste van wat we meemaken langs ons heen gaat en niet echt beklijft. Alsof we het niet zo goed kunnen vasthouden. Juist daarom vind ik het zo fijn om eens per jaar even bewust stil te gaan staan en naar binnen te keren. Om te voelen waar ik sta en wat het jaar (en alles wat daarin heeft plaatsgevonden) met me doet of heeft gedaan. Om nog één keer achterom te kijken, te reflecteren en te benoemen wat het jaar heeft gebracht. Daarom schrijf ik ieder jaar mijn eindejaarsbeschouwing. Het bestaat uit drie onderdelen en is er helemaal op gericht om het jaar positief af te sluiten en met optimisme en een heldere blik aan het nieuwe jaar te beginnen.

Hoogte- en dieptepunten

Ik zie mezelf nog zitten, meer dan tien jaar geleden. Ik vierde de jaarwisseling dat jaar in Zwijndrecht, bij een goede vriendin van de middelbare school. Terwijl haar drielingbroers vooral aandacht hadden voor vuurwerk en alcohol zaten wij in de keuken: mijn vriendin, haar moeder en ik, gezellig met een kop thee en een stapel oliebollen. En zoals zij ieder jaar deden, deden we ook dit jaar: op het grote krijtbord dat bij hen aan de muur hing, namen we het jaar door. Maand voor maand bespraken we wat de hoogtepunten, dieptepunten en andere belangrijke momenten van het jaar waren geweest. Ik vond het heerlijk en inspirerend. Het is zo verhelderend om een overzicht te maken van de vier of vijf belangrijkste ervaringen of gebeurtenissen van elke maand. Daarom is dat overzicht sindsdien het vaste eerste onderdeel van mijn eindejaarsbeschouwing geworden. Ik blader mijn agenda en dagboeken door, lees terug wat er allemaal gebeurde en maak de voor mij de belangrijkste gebeurtenissen per maand.

Het voorbije jaar ‘oogsten’

Met al die gebeurtenissen en ervaringen (en het overzicht daarvan) vers in het geheugen, is het ook ineens veel gemakkelijker om met een soort helikopterview naar het jaar te kijken. Alsof je vanaf een afstandje kijkt naar wat je allemaal hebt beleefd en daar conclusies uit kunt trekken. Of zoals ik het graag noem: ‘oogsten’ wat het jaar je heeft gebracht. Voor de hoogtepunten kun je dankbaar zijn. En dieptepunten leveren je altijd dankbare lessen op, waardoor je kunt groeien als mens. Neem nou dit jaar: de coronapandemie heeft niemand koud of onaangeraakt gelaten. Iedereen heeft er direct of indirect wel de effecten van bemerkt: ziekte, quarantaine, thuiswerken, leuke dingen die werden geannuleerd. Maar ook eenzaamheid, verlies en afscheid of je baan kwijtraken. Niet leuk, maar wel leerzaam. Zo leerde ik dit jaar hoe weinig ik de voorzieningen van de grote stad eigenlijk miste tijdens de ‘intelligente lockdown’ en hoe erg ik eigenlijk verlang naar een wat rustigere, stillere woonomgeving. En zo bedacht ik me dat ik eigenlijk veel beter functioneer en me meer ontspannen voel als mijn agenda niet bomvol sociale afspraken staat. En juist door alle beperkingen en ellende die corona met zich meebracht, ben ik extra dankbaar dat ik deze zomer een vast contract kreeg en dat we precies tijdens ons eerste huwelijksjubileum de gelegenheid hadden om uit eten te gaan in Rotterdam omdat de maatregelen waren versoepeld. ‘Oogsten’ is dan ook het (belangrijke!) tweede onderdeel van mijn eindejaarsbeschouwing: ik schrijf een lijst met dingen waar ik dankbaar voor ben en maak een lijst met dingen die ik dit jaar heb geleerd. Het maakt me nederig en dankbaar en helpt me om alle gebeurtenissen in een positief licht te bekijken.

Met heldere, hoopvolle blik vooruitkijken

Hoewel ik niet zo geloof in goede voornemens (omdat die vaak zijn gebaseerd op wat je denkt dat hoort of zou ‘moeten’ in plaats van op wat jij zelf echt wilt of nodig hebt), geloof ik wel in de kracht van intenties. In doelen stellen en je koers bepalen. In vaststellen welke dingen voor jou belangrijk zijn en waar jij je tijd en aandacht aan wilt besteden. Dat is dan ook het derde onderdeel van mijn eindejaarsbeschouwing, waar ik ‘m altijd mee afsluit: intenties, doelen en wensen voor het nieuwe jaar. Die intenties volgen logisch uit het tweede deel van de beschouwing: door het afgelopen jaar te ‘oogsten’, vind ik het automatisch veel makkelijker om me bewust te worden van wat ik anders kan en wil doen in het nieuwe jaar. Het is alsof ik met Oud & Nieuw mijn kompas weer kalibreer op mijn innerlijke waarden. Alsof ik weer opnieuw mijn focus kan vaststellen en kan bepalen wat goed voor me is. Zo bedenk ik automatisch intenties en wensen. Bijvoorbeeld mijn agenda structureel minder vol plannen in 2021, zodat ik ruimte houd voor mezelf en beter kan afstemmen op wat ik per dag of week nodig heb. Maar ook: meer buiten leven (moestuinieren, wandelen en wielrennen), omdat ik heb gemerkt dat dat me het afgelopen jaar zo goed deed. En: meer focussen op teksten corrigeren en redigeren omdat ik dat nog zoveel leuker blijk te vinden dan teksten schrijven. Het zijn geen voornemens die kunnen lukken of falen, maar intenties die me helpen om op een constructieve manier aan het nieuwe jaar te beginnen.

Niet wegstoppen maar afsluiten

Ik merk dat veel mensen om me heen 2020 vooral als een mislukt jaar of als regelrecht rampjaar beschouwen en het daarom het liefste zo snel mogelijk achter zich laten zonder nog één keer achterom te kijken. Dat vind ik zonde, omdat ik er echt heilig in geloof dat dit afgelopen jaar voor iedereen ontzettend veel waardevolle lessen in zich draagt. En omdat ik ervan overtuigd ben dat in elk jaar (en in elke dag) genoeg dingen te vinden zijn om dankbaar voor te zijn. Daarom deze blog. Omdat ik hoop dat we er met zijn allen voor kiezen om 2020 niet weg te stoppen als rotjaar wat eindelijk voorbij is, maar het af te sluiten. Waardig en met een opgeheven hoofd. Met erkenning voor wat er verdrietig, moeilijk of frustrerend was maar ook met dankbaarheid voor alle mooie momenten en de lessen die we mochten leren. Zodat we – bewust van wat goed en belangrijk voor ons is – met frisse moed en een hoopvol hart kunnen toosten op een nieuw jaar. Op een gezond en gelukkig 2021 met 365 nieuwe dagen om de wereld een stukje mooier te maken.