Bij het opruimen en doorlezen van oude dagboeken kwam ik een prachtig stukje tegen. Over geluk.  Geschreven op de middelbare school, tijdens een Nederlandse les. “We hebben het over het gedicht ‘avond’ van Willem Kloos: over vogels, wolken en wind, over geluid dat verstomt en een wondermooie rust die ontstaat. Het wankele evenwicht tussen dag en nacht, licht en donker, drukte en rust.

Avond

Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zucht
De witte bloesems in de scheemring — ziet,
Hoe langs mijn venster nog, met ras gerucht,
Een enkele al te late vogel vliedt.

En ver, daar ginds, die zachtgekleurde lucht
Als perlemoer, waar ied’re tint vervliet
In teêrheid… Rust — o, wondervreemd genucht!
Want alles is bij dag zó innig niet.

Alle geluid dat nog van verre sprak,
Verstierf — de wind, de wolken, alles gaat
Al zachter en zachter — álles wordt zo stil…

En ik weet niet, hoe thans dit hart, zo zwak,
Dat al zó moê is, altijd luider slaat,
Altijd maar luider, en niet rusten wil.

Willem Kloos (1859 – 1938)

***

Heerlijk. Ik zie het helemaal voor me… zittend op de rand van de steiger, kijkend naar de kabbelende rivier met de ondergaande zon. Gewoon zitten en kijken. Luisteren hoe de geluiden wegvloeien en een oorverdovende stilte op de stad neerdaalt. Uren blijven zitten, net zolang tot je je een vreemdeling voelt in je eigen stad. Tot je als een dief in de nacht het centrum verlaat, trachtend niemand te wekken. De nacht is prachtig. ’s Nachts buiten lopen brengt me de rust die me overdag nauwelijks gegund is. Op mijn rug op een bankje liggen en naar de sterren kijken. Het worden er steeds meer, alsof de hemel steeds groter wordt en me als een deken omsluit. De wondermooie wereld, de wondermooie nacht. Hoe weinig ingrediënten om gelukkig te zijn. Een wonder op zichzelf. In deze prestatiegerichte maatschappij wordt er veel van ons gevraagd, worden er hoge eigen aan ons gesteld. Mensen zijn nooit tevreden. Altijd méér willen hebben, méér willen kopen, méér willen bereiken. We ontnemen onszelf de kunst van het leven te genieten en kijken louter naar de negatieve dingen in ons bestaan. Dingen die beter kunnen, dingen die missen. Depressies heersen wijd en zijd, psychologen hebben bergen werk. En het is zo makkelijk: tevreden zijn met wat je hebt, je ogen openen voor de mooie dingen in de wereld en steeds trachten de positieve dingen te zoeken. We laten ons geluk afhangen van ons bezit, onze status, ons beroep en vergeten dat dat slechts omstandigheden zijn; vaste componenten die, als ze wegvallen, ons identiteitsloos achterlaten. We dienen ons onafhankelijk op te stellen, ons hiervan los te maken, onze identiteit te zoeken in iets blijvends. Eigenlijk is ongelijkheid op welk gebied dan ook de voorwaarde voor succes en geen succes, voor welvaart en armoede en voor de meeste politieke onderwerpen. Zonder ongelijkheid zou de wereld minder tot nadenken stemmen. Zonder armoede geniet je niet van welvaart, zonder regen niet van de zon, zonder kou niet van de warmte. Zonder ongeluk en melancholie niet van vrolijkheid en geluk. De tegenstellingen maken het leven, geven schrijvers inspiratie, kunstenaars ideeën. Zo was het, zo is het, zo zal het altijd blijven. En het is goed. Neem het bestaan zoals het is, geniet van zoveel je kunt. Maak wat van het leven, reis, probeer, wees innovatief.”

Teruglezend besef ik hoe makkelijk en ingewikkeld het tegelijkertijd is. Elke dag weer neem ik me voor om te genieten van de kleine dingen die het leven mooi maken, maar regelmatig betrap ik mezelf erop dat ik klaag, mijn tijd uitzit, baal van dingen die anders lopen en mezelf gek maak van verlangen naar iets wat op dat moment gewoon niet aanwezig is. Het gebeurt allemaal in mijn hoofd: ik verlies mezelf in mijn gedachten en draai in een negatieve spiraal rond. De momenten waarop ik me tevreden en rustig voel, zijn de momenten waarop ik mijn gedachten even kan laten voor wat ze zijn en gewoon kan kijken naar wat er op dat moment is. Soms is het – als ik even objectief kijk – gewoon ronduit heel fijn, en heel vaak is het veel minder vervelend of negatief dan wat ik er met mijn gedachten allemaal bij maak. Eigenlijk wist ik het al in dat lokaal tijdens de Nederlands les, 7 of 8 jaar geleden: kijk naar wat er is in het moment en geniet van alles wat genietenswaardig is. Dat betekent, weet ik nu, dus vooral dat ik even moet stoppen met denken en moet beginnen met voelen.